Konuşma terapisi nedir, sizi nasıl bir süreç bekliyor, başarılı bir terapi nasıl olur?
Zamanı geldi, bir konuşma terapistine başvurmaya karar verdiniz. İlk görüşme için heyecanlı, kaygılı, gergin olabilirsiniz. Ne söylenecek, problem nedir, çok mu geç kaldık gibi sorular sürekli aklınızdan geçiyor olabilir. Bilinmezlik insanı ürkütür ve aslında endişe yaratan da budur.
Aile Hikayesi Neden Önemlidir?
Konuşma ve dil becerilerinde yaşanan gecikmeler tek başına gerçekleşmez çünkü gelişim bir bütündür. Çocuğunuza en iyi şekilde yardımcı olmak için yap-boz parçalarını birleştirir gibi detaylı bilgi alıp detaylardan bütüne ulaşmak çok önemlidir.
Terapistler olarak bazen sorular sorar ve not alırız. Bize çocuğunuzun gelişimsel, tıbbi geçmişini ve şu andaki durumunu anlatmanızı isteriz. Çocuğunuz ev, okul ortamı, kaç dil konuşulduğu gibi soruların cevapları, çocukta var olan konuşma problemini belirlememiz açısından çok önemlidir. İlk görüşme için bu kadar bilgi istenmesi ilk başta size yorucu gelebilir ve teste tabi tutulmuş gibi hissedebilirsiniz. Ama unutmayın, doğru ya da yanlış cevap diye bir şey yoktur. Sizi yargılamak ya da eleştirmek için bu soruları sormuyoruz.
Sormamızın nedeni çocuğunuzun konuşma ve dil becerilerinin gelişimi ile ilgili bilgiler edinmek içindir, örneğin dil gelişiminde problemi olan ve prematüre doğan çocuğa uygulanacak olan terapiyle ve prematüre doğmayan çocuğa uygulanacak olan terapi farklıdır ve bunun için bu detaylı bilgilere ihtiyacımız vardır.
Eğer sorduğumuza bir sorunun cevabını net olarak hatırlamıyorsanız endişelenmenize gerek yoktur. 10 yaşındaki çocuğunuzla bize başvurduğunuzda ilk ne zaman konuştuğu sorduğumuzda hatırlamamanız doğaldır.
Fakat bir bilgiyi bilmemek ve hatırlamamakla, bir bilgiyi bilerek aktarmamak arasında önemli bir fark vardır.
Bizlerin görevi, size yardımcı olmaktır. İşimiz sizi yargılamak, teste tabi tutmak ya da akıl vermek değildir.
Problemi tespit edip, sizin aileniz için uygun olan çözüm yollarını size sunmak ve gerekli çalışmayı başlatmaktır.
Ama ihtiyacımız olan önemli bilgileri aktarmazsanız bu zaman kaybına neden olur ve işimizi tam olarak yapmamızı engeller. Eğer sorduğumuz bir sorunun çok özel olduğunu ya da konuyla ilgili olmadığını düşünüyorsanız, bu soruları neden sorduğumuzu lütfen açıklamamızı isteyin. Biz de neden bunları öğrenmemizin gerekli olduğunu sizlere kısa anlatırız.
Edineceğimiz bilgilerin bizleri yanlış yönlendireceği konusunda endişeye kapılmayın çünkü sizden edindiğimiz bilgiler, kendi gözlemlerimiz ve değerlendirmelerimiz doğrultusunda hareket ediyoruz.
Değerlendirme
Bu süreçte nelere bakıyorsunuz? Ne yapıyorsunuz? Ailelerin doğal olarak merak ettiği problemin tespit anıdır.
Değerlendirmede çocuğunuzun yaşı, problem olarak görülen gelişim alanları kontrol edilir. Örneğin, çocuğunuzun artikülasyon sorunu olduğunu düşünüyorsanız değerlendirmede, resimli kartlar kullanarak konuşmasındaki seslere bakılır, oyun oynanarak konuşma örneği alınır, okul çağında bir çocuksa okuması istenir ve sesleri nasıl çıkardığı kontrol edilir.
Eğer okul çağındaki bir çocuk dil becerilerinde problemler yaşıyorsa, yönergeleri anlamak, soruları anlamak-cevaplamak, yaşına uygun kelime dağarcığına sahip olmak, gramer yapısı uygun cümleler kurmak gibi, yaşına uygun kartlar kullanılarak değerlendirilmesi gereken alanlarla ilgili sorular sorulur ya da yönergeler verilir. Bunlar kısa süren değerlendirmelerdir ve çocuğunuzun gerçek performansını ve düzeyini ilk başta hemen anlamamız mümkün değildir. Bu yüzden çocuğunuz beklediğinizden daha azını yaptığında endişelenmeyin çünkü ilk kez geldiği yabancı bir ortamda, dikkatini dağıtacak oyuncakların arasında, hiç tanımadığı birinin sorularına cevap vermek kolay değildir.
12 aylık olduğu halde babıldama olmayan, 18 aylık olduğu halde 10 kelimeden az konuşan, 2 yaşında olduğu halde 50 kelimeden az konuşan çocuklarda oyun değerlendirme demektir. Oyun oynayarak alıcı, ifade edici dil becerilerini, iletişim becerilerini değerlendiriyoruz.
Oyunu, yaşı daha büyük olan ama gelişiminde problemler olan çocukların da düzeyini belirlemek için de kullanırız. Anlama, ifade, iletişim gibi alanları kontrol ederiz. Yerde çay partisi oynarken aslında biz birçok bilgiyi toplamış oluruz.
Biz buna kısa bir değerlendirme deriz, çocuğunuzun yaşına uygun iletişim becerilerine sahip olup olmadığına bakar ve buna göre problemin ne olduğunu ne yapılması gerektiğini ve nasıl bir eğitim almanız gerektiğini anlatırız.
Çocuğunuzun konuşma ve dil gelişimi ile ilgili endişeleriniz varsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmanız faydalı olacaktır. Mutlaka terapiye başlamanızı gerektirecek bir durum olmayabilir ama bunu en iyi bilecek olan kişi konuşma terapistiniz olacaktır.