Çocuklarda Uyku Problemleri
Çocuklar Neden Yalnız Uyumak İstemez?
Anne babalar için en zorlayıcı konulardan biri çocuğun tek başına uyku alışkanlığını kazanmasıdır. Tek başına yatağında yatmanın en büyük zorluğu yaşanılan korkudur. Ancak bazı durumlarda bu korkuya çocuğun anneden ayrılma kaygısı, bağlanma problemleri de eklenir. Eğer anne çocuğu ile sağlıklı bir bağ kuramazsa çocuk anneye bağımlı olur ve onu bırakmak istemez. Hatta bu durumu bazı anneler “çocuğum tuvalete bile gitmeme izin vermiyor” diye ifade etmektedir. Bu ayrılamama durumu çocuğunu ihmal eden annelerde görülebileceği gibi aşırı korumacı tutum sergileyen ailelerin çocuklarında da görülebilir. Çünkü her iki durumda da çocuk annesinin onu bırakıp terk edeceği kaygısını yaşar. Bu durumun sağlıklı yürütülmesi için annenin çocukla verimli zaman geçirmesi gerekir ama aynı zamanda da çocuğa kendi başına kalabilmesi için de fırsat tanımalıdır. Çocuğunu gerektiği kadar korumalı, çocuğuna karşı sadece gerektiği kadar sorumlulukları almalı, yaşına uygun düzeyde özgür bırakmalıdır. Anne “mükemmel” değil “yeterince iyi” olmalıdır.
Teknolojinin Uyku Üzerindeki Olumsuz Etkisi
Yalnız uyumak her yaştan çocuk için zorlayıcı olsa da özellikle erken çocukluk dönemindeki bireylerde yalnız uyuma problemi daha sık görülür. Bunun bir sebebi olarak o dönemdeki çocuklarda hayal gücünün daha çok çalışması gösterilebilir. Çocuk hayal gücünün etkisiyle ya da televizyonda gördüğü etrafında duyduğu bir içeriğin etkisiyle bir korku geliştirebilir. Özellikle televizyon ya da tabletle çok iç içe olan çocuklarda içerik ve süre kontrolü sağlanmazsa bu durum olumsuz bir şekilde kendini gösterebilir. Çünkü o yaştaki çocuklar gerçek ve gerçek olmayanı ayırma konusunda çok başarılı değildir. Gördükleri veya hikayesini dinledikleri hayali bir karakteri gerçek olarak algılarlar ve bu da onların korkmalarına sebep olur. Zaten önerilen erken yaşta çocuğun televizyon ve tabletle tanıştırılmaması yönündedir. Ancak günümüzde bu pek mümkün olmadığından en azından çocukların ne izlediğinin takibi önem taşır. Yine de televizyon ve tablet çocuğunuzun bakıcısı görevinde veya problemlerden kurtulmanızı sağlayacak objeler olmamalıdır.
Çocuğunuzun Odası Çok Önemli
Çocuğunuzun odasının durumu da yalnız başına uyumasında diğer etkenler gibi önem taşır. Odanın fiziki şartlarının ve aydınlatmasının sağlıklı olması, gece lambasının ışığında objelerin korkutucu gölgeler yaratmaması konusunda dikkatli olunması gerekmektedir. Odanın ferah ve düzenli olması da önem taşır.
Tek Başına Uyku Alışkanlığı Kazandırmak İçin Öneriler
Çocuğun yalnız yatmaya alışması için öncelikle biraz güven kazanması önemlidir. Bunun için yatmadan önce çocukla etraf kontrol edilebilir, güzel ve eğlenceli bir hikâye okunabilir. Rahatlatıcı bir müzik dinletilebilir. Çocuğa uyuyuncaya kadar yanında ona eşlik edilebilir. Tabii ki ebeveyni tarafından çocuğa sadece uyuyuncaya kadar yanında kalınacağı söylenmelidir. Bununla beraber çocuk eğer gece vakti anne babasına seslenirse ebeveynin çocuğa karşılık vermesi güveni arttırır.
Ailelerin En Sık Yaptığı Yanlışlar
Çocuklarının korkularıyla baş edemeyen anne babaların yaptığı en büyük hata çocuklarına boyun eğmektir. Artık çocuğuyla baş edemeyen ebeveyn onun isteğini kabul eder ve bu durumun zamanla geçeceğini, büyüdükçe cesaretini kazanabileceğini düşünür. Halbuki durum tam tersidir. Anne babasıyla yatmaya alışan çocuğun bu alışkanlığı ve rahatlığı gün geçtikçe pekişir ve işler daha zorlu bir hal alır. Ayrıca çocuğa istekleri üzerinde inatçı olabildiği sürece onları her defasında kabul ettirebileceği gibi yanlış bir mesaj da iletmiş olursunuz. Çocuğun düşüncesi “evet onları pes ettirdim demek ki durumu böyle zorlarsam yine istediğimi elde ederim” yönünde olacaktır. Ayrıca çocuğunuz iyice sizinle yatmaya alıştığında eğer onu bir anda yatağında yatmaya zorlamaya başlarsanız yoğun öfke ve ağlama krizleriyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Böyle durumlarda bu zorluğu basamaklara ayırarak aşmak gerekebilir. Örneğin ilk basamak çocuğun kendi yatağına alışması adına çocuğun odasında onunla beraber o geceyi geçirmek ardından diğer basamaklarda zamanla bu süreci azaltmak şeklinde olabilir.
Ne Zaman Uzmana Başvurmalısınız?
Bütün bu önerilere rağmen çocuğunuzdaki problemler devam ediyorsa bir uzmana başvurmanız önerilir.
Terapide Ne Yapılır?
• Uzman, aile ve çocukla eş zamanlı çalışarak problemin sebebini bulur.
• Aileyi doğru şekilde yönlendiren ve bilgilendiren terapist, ihtiyaç olduğu takdirde çocuğun yaşına uygun terapilerle problemi ortadan kaldırarak sorunu çözmüş olur.
• Özellikle bağlanma probleminden dolayı ortaya çıkan, yalnız kalamama problemlerinin çözümünde anne ve çocukla ayrı ayrı çalışmak son derece önemlidir.
• Terapist, anne ve çocuk arasındaki ilişkiyi düzenlerken, bu ilişkinin çocuktaki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için ayrıca çocukla terapi yapar.
Bütün problemlerde olduğu gibi yalnız başına uyumaktan kaçınan çocuklarda da problemin çözümünü sağlamak için en önemli olan nokta, sorunun görmezden gelinip, kendiliğinden geçebileceğine inanarak zamanında yardım almaktan kaçınmamaktır.