Fonolojik Bozukluklar
Çeşitli konuşma seslerinin yerlerinin değişmesi, düşürülmesi, sözcüklerin içindeki seslerin yerlerinin karışması ya da hatalı kullanımına denilir. Artikülasyon bozukluğundan farkı ise çocuk kedi derken /k/ sesini çıkarır fakat kapı demesi gerektiğinde ise tapı der yani /k/ sesini aslında çıkarır ama hatalı kullanır. Artikülasyon bozukluğunda çocuğun üretemediği ya da yanlış ürettiği ses, ses dağarcığında yer almaz fakat fonolojik bozuklukta üretmesi gereken ses, ses dağarcığında vardır ama çocuk bunu yanlış şekilde kullanır. Örneğin; kitap yerine kipat, tavşan yerine davşan, ayakkabı yerine akabı, hayır yerine ayır, portakal yerine porkatal der.
Bu hatalar çocuğun konuşmasının anlaşılırlığını azaltır, iletişim kurmasını olumsuz etkiler ve ilerleyen yaşlarda akademik problemlere yol açabilir. Fonolojik bozukluk bir dil bozukluğudur ve bir dilin konuşma seslerinin nasıl bir araya getirileceğine ait kuralların yaşa uygun bir şekilde edinilememiş olmasından kaynaklanır.
Çocuklar konuşurken seslerin yerini değiştirdiğinde, sesi düşürdüğünde ya da kelimeyi kısalttığında kelimenin de anlamı değişeceği konuşmasının anlaşılırlığı azalmaktadır. Bu durum tek başına görüldüğü gibi artikülasyon problemleri ile birlikte de görülebilir. Örneğin /s/ sesi yerine /ş/ sesi kullanıyorsa /su/ dediğinde /şu/ diyeceği için iletişim kurmakta zorlanır ve ne dediği anlaşılmadığı için az konuşmayı tercih edebilir.
Terapi sürecinde ne yapılır?
Eğer çocuğunuz 4 yaşında ise ve konuşması aile dışındaki kişiler tarafından anlaşılmıyorsa konuşma terapistine başvurmalısınız.
Terapi sürecinde; dinleme (hatalı ve doğru söylenen kelimelerin farkına varma), kelimeleri uygun şekilde söyleme, cümleleri uygun şekilde söyleme, yapılandırılmış konuşma içinde kelimeleri uygun şekilde söyleme ve genel yaşamda hatasız bir biçimde anlaşılır konuşmayı sağlama çalışmaları yapılır.